Sanada Masayuki (1547 - 13 lipca 1611) był daimyo i wybitnym władcą Japonii okresu Sengoku. Głowa klanu Sanada z prowincji Shinano, służył potężnemu klanowi Takeda z prowincji Kai u boku swojego ojca i braci podczas przywództwa Takedy Shingena. Po upadku klanu Takeda, Masayuki przejął władzę nad Sanada i pomimo ograniczonych zasobów, ustanowił swój klan jako niezależną potęgę w reżimie Toyotomi, nawigując sojuszami z dominującymi klanami, takimi jak Tokugawa, Hojo i Uesugi. Znany jako jeden z największych strategów swojej epoki, Masayuki odniósł znaczące zwycięstwa nad siłami Tokugawa w bitwie nad rzeką Kami i oblężeniu Ueda.
Urodzony jako trzeci syn Sanady Yukitaki w 1547 roku, Masayuki początkowo nie mógł odziedziczyć pozycji ojca ze względu na swoich starszych braci, Nobutsunę i Masateru. W wieku siedmiu lat został wysłany jako zakładnik do siedziby Takeda w prowincji Kai, gdzie stał się częścią Okukinjushu - wybranej grupy zaufanych młodych asystentów bliskich Takeda Shingen. Według Koyo Gunkan, Shingen szybko rozpoznał talenty Masayukiego, które rywalizowały z talentami jego ojca, Yukitaki, i włączył go do grona dwudziestu czterech generałów, wraz z Yukitaką i jego braćmi.
W 1558 r. został adoptowany przez rodzinę Muto, gałąź klanu Oi i krewnych matki Shingena, przyjmując imię Muto Kihei.
Służba pod klanem Takeda
Około 1564 r. Sanada Masayuki poślubił Yamanote-dono, córkę Udy Yoritady, lokalnego władcy z prowincji Totomi. Służąc klanowi Takeda, Masayuki wziął udział w kilku kluczowych bitwach, w tym w czwartej bitwie pod Kawanakajima w 1561 roku i bitwie pod Mimasetoge w 1569 roku. W 1572 r. dołączył do Takedy Shingena w kampanii w kierunku Kioto przeciwko klanom Oda i Tokugawa, uczestnicząc w bitwie pod Mikatagaharą (1573).
Po śmierci Shingena w 1573 r. Masayuki nadal służył następcy Shingena, Takedzie Katsuyori. W następnym roku zmarł ojciec Masayukiego, Yukitaka, pozostawiając starszego brata Masayukiego, Nobutsunę, na czele klanu. Jednak zarówno Nobutsuna, jak i jego drugi brat Masateru zginęli w katastrofalnej bitwie pod Nagashino (1575) przeciwko Oda. Po śmierci braci, Masayuki przejął przywództwo nad klanem Sanada, co poparł Takeda Katsuyori, podobno przy wsparciu Kosaki Masanobu, głównego doradcy Takedy.
W 1579 r., po śmierci Uesugi Kenshina, klany Takeda i Uesugi zawarły sojusz. Pod rozkazami Katsuyoriego Masayuki najechał zachodnie Kozuke, obszar kontrolowany przez Hojo, zdobywając zamek Numata i zabezpieczając go dla Takeda. W 1581 r. został mianowany Awa-no-kami (gubernatorem Awa) i nadzorował budowę zamku Shinpu. Kiedy Numata Kageyoshi, były władca zamku Numata, próbował go odzyskać, Masayuki udaremnił mu udany zamach.
W kwietniu 1582 r. połączone siły klanów Oda i Tokugawa rozpoczęły inwazję na terytorium Takeda. Masayuki zaproponował, by Katsuyori poszukał schronienia w domenie Sanada w zamku Iwabitsu, ale Katsuyori zdecydował się uciec do zamku Iwadono, gdzie został zdradzony i spotkał go koniec w Tenmokuzan. Po upadku klanu Takeda Masayuki podporządkował się Odzie Nobunadze, który pozwolił mu zachować większość swoich ziem pod dowództwem Takigawy Kazumasu, choć musiał odstąpić zamek Numata krewnemu Takigawy.
Konflikt Tensho-Jingo
Po śmierci Nobunagi podczas incydentu w Honno-ji 21 czerwca 1582 r. wybuchł chaos, ponieważ kontrola Oda nad byłymi terytoriami Takeda osłabła. Wśród tego zamieszania Tokugawa Ieyasu przeniósł się do prowincji Kai i Shinano, wspierany przez starszych wasali Ody, chcąc umocnić swoją władzę. Jednak klany Uesugi i Hojo również rościły sobie prawa do tych regionów, w których rządziły pozostałości dawnych klanów sprzymierzonych z Takedą. Wynikająca z tego walka o władzę między klanami Tokugawa, Uesugi i Hojo jest znana jako konflikt Tensho-Jingo.
13 czerwca klan Hojo zdobył zamek Iwadono w dystrykcie Tsuru i zwerbował lokalnego magnata Watanabe Shozaemona do wsparcia ich podboju. Masayuki, początkowo sprzymierzony z Uesugi, 9 lipca przeszedł na stronę Hojo i poddał się Hojo Ujinao. Tymczasem 5 lipca Takigawa Kazumasu poniósł dotkliwą porażkę z Hojo w bitwie pod Kannagawa. Masayuki eskortował pozostałe siły Kazumasu z powrotem przez Suwę, a następnie wykorzystał okazję do odbicia zamku Numata z pomocą swojego wuja Yazawy Yoritsuna i zainstalował jego syna, Nobuyuki, jako dowódcę zamku Iwabitsu, wzmacniając obecność Sanady we wschodnim Kozuke.
W lipcu Uesugi Kagekatsu najechał północne Shinano, co skłoniło Masayukiego do tymczasowego sprzymierzenia się z Uesugi, zanim powrócił do Hojo. Obie armie spotkały się pod Kawanakajima 30 lipca, ale uniknęły bezpośredniej walki, gdy siły Hojo przekierowały swoje wysiłki na południe do prowincji Kai, którą Tokugawa jednocześnie najeżdżali. W międzyczasie bunt Shibaty Shigeie, poddanego Uesugi, zmusił siły Uesugi do wycofania się z północnego Shinano.
19 października Masayuki nagle zmienił swoją lojalność wobec Tokugawa, atakując Nezu Masatsuna, porucznika Hojo, i koordynując z Yodą Nobushige opór siłom Hojo w pobliżu Komoro, zgodnie z rozkazami Ieyasu. Hojo, dowiedziawszy się o zdradzie Masayukiego, próbowali zdobyć zamek Numata, ale Masayuki skutecznie obronił swoją pozycję.
Konflikt z Tokugawami
W 1583 r. Sanada Masayuki rozpoczął budowę zamku Ueda i otaczającego go miasta, ustanawiając go główną twierdzą klanu Sanada. W 1584 r., gdy Tokugawa Ieyasu pomaszerował na zachód, by walczyć z Hashibą Hideyoshim w bitwie pod Komaki i Nagakute, Masayuki pozostał w północnym Shinano, by monitorować klan Uesugi. Wykorzystał tę okazję do umocnienia władzy w regionie poprzez podporządkowanie sobie pobliskich właścicieli ziemskich. Kiedy Ieyasu zawarł pokój z Hideyoshim w tym samym roku, stanął w obliczu nacisków ze strony Hojo Ujinao, aby przekazać zamek Numata Hojo zgodnie z ich traktatem.
W kwietniu 1585 r. siły Ieyasu wkroczyły do prowincji Kai, by zmusić Masayukiego do oddania zamku Numata. Nie chcąc rozstawać się z ciężko zdobytym terytorium, Masayuki zerwał więzi z Ieyasu i sprzymierzył się z Hideyoshim, wysyłając swojego drugiego syna, Nobushige, jako zakładnika do klanu Uesugi. W odwecie siły Ieyasu zaatakowały domenę Sanada w północnym Shinano, oblegając zamek Ueda z 7000 żołnierzy. Masayuki, z zaledwie 1200 obrońcami, zadał poważne straty siłom Tokugawa w bitwie o zamek Ueda, co znacznie poprawiło jego reputację jako stratega wojskowego. W międzyczasie siły Hojo również zaatakowały zamek Numata, ale zostały odparte.
W 1586 r. Ieyasu, teraz pogodzony z Hideyoshim, otrzymał pozwolenie na zaatakowanie Masayuki, ponieważ ten ostatni nie wysłał rodzinnych zakładników, aby wyrazić swoją uległość. Masayuki szybko poprosił o mediację Uesugi Kagekatsu, oferując formalne poddanie się klanowi Toyotomi. Hideyoshi nakazał Ieyasu wycofanie się, a Masayuki udał się później do Kioto, by złożyć przysięgę wierności bezpośrednio Hideyoshiemu. Po zwycięstwie nad Tokugawami Masayuki stał się wasalem Hideyoshiego, wysyłając swojego syna Nobushige jako zakładnika do Osaki. W tym samym roku siły Hojo podjęły kolejną nieudaną próbę zdobycia zamku Numata. W 1589 r. Hideyoshi pośredniczył w długotrwałym sporze między klanami Sanada i Hojo o Numatę, przyznając zamek Numata Hojo w zamian za ziemię w południowym Shinano dla Sanady.
Pomimo ugody, napięcia powróciły, gdy utrzymujący Hojo Inomata Kuninori zaatakował zamek Nagurumi, naruszając zakaz Hideyoshiego przeciwko prywatnym konfliktom między daimyo. Incydent ten przyczynił się do decyzji Hideyoshiego o rozpoczęciu oblężenia Odawary w 1590 r., co ostatecznie doprowadziło do upadku klanu Hojo.
Po śmierci Hideyoshiego w 1598 r. Masayuki stanął po stronie Ishidy Mitsunariego podczas bitwy pod Sekigaharą. Wysłał swojego najstarszego syna, Nobuyukiego, aby dołączył do sił wschodnich, podczas gdy on i jego młodszy syn, Nobushige, walczyli dla zachodniego sojuszu, co było strategicznym posunięciem mającym na celu zabezpieczenie przyszłości klanu Sanada. W zamku Ueda 2000 żołnierzy Masayukiego powstrzymało 38-tysięczną armię Tokugawy Hidetady w drugiej bitwie pod zamkiem Ueda, opóźniając ją na tyle, by uniemożliwić jej terminowe przybycie do Sekigahary. Chociaż strona Mitsunariego ostatecznie przegrała, przezorność Masayukiego uratowała jego rodzinę; zamiast zostać straconym, on i Nobushige zostali wygnani do Kudoyama w prowincji Kii, dzięki lojalności Nobuyukiego wobec Tokugawy.
Wygnanie i dziedzictwo
Na wygnaniu Masayuki otrzymał wsparcie od Nobuyukiego i z różnych lokalnych źródeł, w tym od władcy domeny Kii, Asano Nagaakiry. Historyczne zapisy wskazują, że trudności finansowe Masayukiego zostały złagodzone dzięki pomocy pobliskich świątyń i szlachty, w tym rocznej dotacji w wysokości 50 koku od Asano Nagaakira i darowizn od świątyni Shinkoji.
Chociaż Masayuki nigdy nie zgromadził rozległych terytoriów, jak inni daimyo, został zapamiętany jako genialny strateg, biegły w poruszaniu się po burzliwym krajobrazie politycznym swoich czasów. Podczas gdy Toyotomi Hideyoshi podobno postrzegał Masayukiego jako niegodnego zaufania ze względu na jego zmienne lojalności, to właśnie te manewry zapewniły klanowi Sanada przetrwanie. Od okresu Edo reputacja Masayukiego jest celebrowana, uznając jego odporność i strategiczną sprawność w zachowaniu dziedzictwa rodziny pośród walczących klanów Japonii.
Zobacz także
-
Hojo Soun
Hōjō Nagaudji był jednym z wybitniejszych dowódców wojskowych schyłku okresu Muromachi. Dzięki udanemu sojuszowi małżeńskiemu oraz umiejętnemu wykorzystywaniu intryg politycznych zdołał skupić w swoich rękach pełnię władzy nad prowincjami Suruga, Izu i Sagami. Jego pochodzenie nie jest do końca jasne, jednak istnieje możliwość, że był związany z rodem Heiji z prowincji Ise, gdyż na początku życia nosił imię Ise Shinkurō.
-
Hirano Nagayasu
Od najmłodszych lat Hirano Nagayasu pozostawał na służbie Toyotomiego Hideyoshiego, ponieważ ojciec Nagayasu, Nagaharu, wiernie służył Hideyoshiemu jeszcze w okresie jego dzieciństwa. W ten sposób więź między rodem Hirano a domem Toyotomi została nawiązana na długo przed dojściem Hideyoshiego do władzy i miała charakter dziedzicznej lojalności wasalnej.
-
Hattori Hanzō
Hattori Hanzō, znany również pod imieniem Hattori Masanari, był trzecim synem Hattoriego Yasunagi, samuraja służącego klanowi Matsudaira. W dzieciństwie nazywano go Tigachi Hanzō. Jego ojciec zajmował najwyższy stopień w hierarchii shinobi, będąc jōninem, a Hanzō poszedł w jego ślady, wybierając tę samą drogę.
-
Hatano Hideharu
Hatano Hideharu był najstarszym synem Hatano Harumichiego, głowy rodu Hatano. W dzieciństwie został jednak adoptowany przez swojego wuja, Hatano Motohide, i dlatego formalnie uchodził za jego dziedzica. Od czasów dziadka Hideharu, Hatano Tanemichiego, ród Hatano pozostawał w zależności wasalnej od potężnego domu Miyoshi, który wywierał znaczny wpływ na siogunów z rodu Ashikaga i faktycznie kształtował sytuację polityczną w regionie. Na początku swojej kariery Hideharu służył Miyoshi Nagayoshiemu i, sądząc po zachowanych źródłach, zajmował dość wysoką pozycję w hierarchii swojego seniora, ponieważ znalazł się w wąskim gronie osób zaproszonych na ceremonię intronizacji cesarza Ōgimachi w 1557 roku.
-
Fukushima Masanori
Fukushima Masanori, samuraj z prowincji Owari, służył Toyotomiemu Hideyoshiemu i wziął udział w bitwie pod Shizugatake, gdzie wyróżnił się tak wybitnie, że otrzymał honorowy tytuł jednego z „Siedmiu Włóczni spod Shizugatake”, czyli wojowników, którzy wykazali się największym męstwem w walce. W nagrodę za odwagę i waleczność przyznano mu ziemie przynoszące dochód w wysokości 5 000 koku ryżu.
-
Uemura Masakatsu
Masakatsu należał do rodu Uemura i był synem Uemury Masatady; od najmłodszych lat służył Tokugawie Ieyasu. Podczas powstania Ikkō-ikki w prowincji Mikawa w 1563 roku, po przejściu z buddyjskiej sekty Jōdo Shinshū do sekty Jōdoshū, brał udział w tłumieniu rebelii. Po tych wydarzeniach Masakatsu został mianowany gubernatorem wojskowym i otrzymał nadania ziemskie. Według wielu źródeł należał do tzw. „Trzech Gubernatorów Mikawy” (Mikawa sanbugyō), wraz z Amano Yasukage (1537–1613) i Koriki Kiyonagą (1530–1608).
-
Tomoe Gozen
Gozen uważana jest za jeden z nielicznych historycznie udokumentowanych przykładów prawdziwych kobiet-wojowniczek feudalnej Japonii, znanych jako onna-musha lub onna-bugeisha. Chociaż historia Japonii zna niezliczone kobiety, które w różnych okresach były zmuszone chwytać za broń, na przykład w obronie swoich zamków, Tomoe Gozen była bez wątpienia wojowniczką naprawdę utalentowaną i doświadczoną. Była żoną Kiso (Minamoto) Yoshinaki, choć Opowieść o Heike przedstawia ją raczej jako wasalkę. Yoshinaka zbuntował się przeciwko klanowi Taira i w 1184 roku, po zwycięstwie w bitwie pod Kurikawą, zdobył Kioto. Gdy Taira zostali wyparci do zachodnich prowincji, Yoshinaka zaczął stanowczo twierdzić, że to on jeden jest godny objęcia przywództwa nad klanem Minamoto i przejęcia roli jego zwierzchnika.
-
Tachibana Muneshige
Tachibana Muneshige urodził się jako najstarszy syn Takahashiego Shigetane, jednego z głównych wasali klanu Ōtomo i dowódcy zamku Iwaya. W dzieciństwie nosił imię Senkumamaru. Jego wczesne lata przypadły na okres intensywnych konfliktów zbrojnych między klanem Ōtomo a innymi potężnymi rodami wojowników z Kyūshū – przede wszystkim klanami Shimazu, Akizuki i Ryūzōji.
