Nitta Yoshisada był lojalnym żołnierzem cesarza Go-Daigo, który w latach 30. XIV wieku próbował przywrócić bezpośrednie rządy cesarskie w Japonii. Ród Nitta był spokrewniony z rodem Ashikaga i miał starszą linię rodową. Jednak nie dołączył do Minamoto Yoritomo na początku jego wojny z Tairami — w przeciwieństwie do Ashikaga — i dlatego nie otrzymał wysokich stanowisk w siogunacie Kamakura. To mogło być jedną z przyczyn, dla których Yoshisada wystąpił przeciwko klanowi Hōjō w 1333 roku.
Innym możliwym powodem było to, że Ashikaga Takauji, stojący niżej niż Yoshisada w hierarchii rodzinnej, przeszedł już na stronę Go-Daigo. W ten sposób ród Nitta ponownie narażał się na utratę urzędów i nagród. Dwa tygodnie po tym, jak armia Ashikagi Takaujiego wypędziła żołnierzy Hōjō z Kioto, Nitta Yoshisada zdobył Kamakurę — rezydencję władców Hōjō. Stało się to 21 maja 1333 roku. Regent Hōjō Tokitoki oraz znaczna liczba jego zwolenników — według rozmaitych, głównie legendarnych źródeł od kilku setek do kilku tysięcy osób — popełnili samobójstwo, otoczeni przez wroga w płonącym pałacu.
Legenda o zdobyciu Kamakury
Ze zdobyciem Kamakury wiąże się znana legenda. Podczas natarcia armia Nitty Yoshisady została uwięziona na wąskim przesmyku między twierdzą wroga a flotą. Według legendy Yoshisada ofiarował swój miecz bogu morza, prosząc, aby ten cofnął wody i pozwolił jego wojskom przejść.
Obraz Yoshisady rzucającego miecz w morze, aby wody się rozstąpiły, głęboko zakorzenił się w kulturze japońskiej — podobnie jak w kulturze europejskiej postać Mojżesza rozstępującego Morze Czerwone. Jednak najprawdopodobniej Yoshisada po prostu wykorzystał odpływ, przeprowadził swoją armię po piaszczystej mieliźnie i zaatakował rezydencję Hōjō z nieoczekiwanej strony.
Rzeczywisty przebieg upadku Kamakury
Mniej znany, lecz bardziej wiarygodny jest rzeczywisty przebieg wydarzeń. W 1956 roku w miejscowości Zaimokuza, niedaleko dawnej lokalizacji Kamakury, japońscy archeolodzy odkryli kilkaset szkieletów. Uważa się, że należały one do obrońców i mieszkańców Kamakury, którzy zginęli, gdy wojska Nitty Yoshisady wkroczyły do miasta.
Wśród męskich szkieletów znajdowało się wiele kobiecych, a nawet dziecięcych. Obrażenia obejmowały odrąbane kości rąk i nóg oraz czaszki ze śladami ciosów mieczem. Ślady uderzeń znaleziono na 60% męskich, 30% kobiecych i 10% dziecięcych szkieletów. Charakter obrażeń wskazuje, że większość ofiar nie miała hełmów ani zbroi i została trafiona od tyłu lub z boku.
Najprawdopodobniej po przełamaniu obrony samurajów Hōjō jeźdźcy Yoshisady wdarli się do miasta, pędząc przed sobą bezbronnych mieszkańców i tnąc ich bez rozróżnienia — niezależnie od płci i wieku. Stanowi to wyraźny kontrast z rycerskim obrazem samurajów opisanym w Heike Monogatari. Życie i śmierć w tamtej epoce były znacznie brutalniejsze i bardziej prozaiczne niż przedstawia to to piękne, lecz wyidealizowane dzieło.
Wzrost znaczenia Yoshisady i początek konfliktu z Ashikagami
Za swoje zasługi Nitta Yoshisada został w tym samym roku mianowany gubernatorem prowincji Echigo oraz zastępcą gubernatora prowincji Kozuke i Harima. Kiedy Takauji zbuntował się przeciw Go-Daigo, Yoshisada stał się głównodowodzącym sił lojalistów.
Nawet utalentowany Kusunoki Masashige, który tak wiele zrobił dla przywrócenia władzy cesarskiej, musiał mu się podporządkować, choć uważał go za nieudolnego dowódcę. W istocie zdobycie Kamakury było jedynym przypadkiem, kiedy Yoshisada działał szybko i samodzielnie. We wszystkich pozostałych bitwach okazał się dowódcą niezdecydowanym i nieskutecznym, a swoje zwycięstwa zawdzięczał zdolnościom młodszego brata Wakiya Yoshisuke oraz innych dowódców rodu Nitta.
Błędy dowódcy
W bitwie nad rzeką Iruma Yoshisada miał zamiar się wycofać i przegrałby ją, gdyby nie pomysłowość jego wasala Miury Yoshikatsu. Ten zwinął chorągwie bojowe i wraz ze swoim oddziałem spokojnie wjechał do obozu zwolenników Hōjō, którzy uznali ich za posiłki, orientując się w pomyłce dopiero wtedy, gdy byli już otoczeni.
W innym przypadku, uciekając przed Ashikagą Takauji, Yoshisada nie zniszczył za sobą mostów, mimo próśb swoich samurajów. Powtarzał, że silniejszy wróg i tak będzie w stanie je odbudować.
Wreszcie oblężenie małej twierdzy całą armią pod wpływem chwilowego gniewu, jak pod Shirahatą, było skrajną lekkomyślnością, zwłaszcza w obliczu liczebnej przewagi przeciwnika.
Charakter Yoshisady i jego śmierć
Opisy sugerują, że Yoshisada był podatny na nagłe zmiany nastroju — napady okrucieństwa przeplatały się u niego z melancholią i samokrytyką, co tłumaczy wiele jego impulsywnych działań.
Mimo swojej nieudolności jako dowódca, był odważnym samotnym wojownikiem. Wielokrotnie osobiście osłaniał odwrót swoich wojsk, rzucał się w najniebezpieczniejsze starcia i świetnie władał mieczem. Dzięki temu kilkakrotnie odpierał liczniejszych przeciwników, a nawet przecinał lecące w jego stronę strzały.
Zginął jak bohater, choć bez strategicznego znaczenia. Przed decydującą bitwą z Takauji osobiście poprowadził stu jeźdźców na zwiad. Gdy oddział wpadł w zasadzkę, Yoshisada długo walczył, aż trafiła go zabłąkana strzała, która ugodziła go prosto w czoło.
Zobacz także
-
Tachibana Muneshige
Tachibana Muneshige urodził się jako najstarszy syn Takahashiego Shigetane, jednego z głównych wasali klanu Ōtomo i dowódcy zamku Iwaya. W dzieciństwie nosił imię Senkumamaru. Jego wczesne lata przypadły na okres intensywnych konfliktów zbrojnych między klanem Ōtomo a innymi potężnymi rodami wojowników z Kyūshū – przede wszystkim klanami Shimazu, Akizuki i Ryūzōji.
-
Tachibana Dosetsu
Tachibana Dōsetsu to imię, pod którym szerzej znany jest Hetsugi Akitsura; nazwa tego rodu występuje również w odczytaniach Hekki lub Bekki. Przez długi czas Akitsura służył klanowi Ōtomo, daimyō prowincji Bungo, i brał udział w wojnach przeciwko rodzinie Ōuchi, głównym przeciwnikom Ōtomo w północno-zachodniej części Kyūshū. W latach 60. XVI wieku Akitsura zdobył zamek rodu Tachibana, który zbuntował się przeciwko Ōtomo, po czym przyjął nazwisko Tachibana. Mniej więcej w tym samym okresie złożył śluby buddyjskie i przyjął imię Dōsetsu, oznaczające „Ośnieżoną Drogę”.
-
Taira no Masakado
Taira no Masakado uosabiał typowego samuraja swojej epoki — pewnego siebie, surowego i nieugiętego. W młodości służył w straży pałacowej i wielokrotnie dowodził swej odwagi podczas tłumienia zamieszek. Dzięki tym osiągnięciom Masakado zaczął ubiegać się o stanowisko zwierzchnika stołecznej policji wojskowej (kebiishi-chō), lecz spotkał się z odmową: w tym czasie niemal wszystkie urzędy dworskie, które stały się uprzywilejowanymi synekurami, pozostawały pod kontrolą potężnego rodu Fujiwara.
-
Sakakibara Yasumasa
Yasumasa był drugim synem Sakakibary Nagamasy i urodził się w Ueno w prowincji Mikawa. Od młodych lat służył Tokugawie Ieyasu i z czasem stał się jednym z jego najbardziej zaufanych generałów. Jego żoną została córka Osugi Yasutaki. Ieyasu po raz pierwszy zwrócił uwagę na młodego Yasumasę podczas tłumienia powstania Ikkō-ikki w Mikawie w 1564 roku. Dzięki swoim umiejętnościom Yasumasa otrzymał przywilej używania znaku „yasu” — drugiego znaku z imienia Ieyasu — w swoim własnym imieniu. Choć był drugim dzieckiem w rodzinie, to właśnie on został spadkobiercą ojca, choć dokładne powody tego wyboru pozostają nieznane.
-
Sakai Tadatsugu
Tadatsugu był jednym z najsłynniejszych generałów służących Tokugawie Ieyasu. Po tym jak Ieyasu zerwał więzi z klanem Imagawa, Tadatsugu — gorący zwolennik tej decyzji — otrzymał w 1565 roku dowództwo nad zamkiem Yoshida, który kontrolował nadmorską drogę z Tōtomi do Mikawy. Podczas bitwy pod Mikatagahara w 1573 roku utrzymał prawe skrzydło wojsk Tokugawa, nawet gdy oddziały wysłane przez Odę uciekły pod naporem armii Takedy. W bitwie pod Nagashino w 1575 roku osobiście poprosił o pozwolenie na przeprowadzenie nocnego ataku na obóz Takedy i przeprowadził go znakomicie wraz z Kanamori Nagachiką.
-
Ryuzoji Takanobu
Takanobu był najstarszym synem Ryūzōji Takaie i prawnukiem Ryūzōji Iekane. Jego ojciec został zabity w 1544 roku przez człowieka o imieniu Baba Yoritiku. W młodym wieku Takanobu przyjął buddyjskie śluby i otrzymał imię zakonne Engetsu. Jednak około osiemnastego roku życia powrócił do życia świeckiego, a w 1548 roku, po śmierci Ryūzōji Tanehide, został głową obu gałęzi rodziny Ryūzōji.
-
Ouchi Yoshihiro
Ōuchi Yoshihiro był drugim synem Ōuchi Hiroyo, który stał na czele klanu Ōuchi w zachodniej części Honsiu. W 1363 roku szogun Ashikaga Yoshimitsu potwierdził rodzinę Ōuchi na stanowisku shugo prowincji Suō i Nagato. W młodości Yoshihiro pomagał ojcu wzmacniać wpływy Dworu Północnego na wyspie Kiusiu — służyli pod dowództwem Imagawy Ryōsuna, któremu powierzono podporządkowanie dziewięciu prowincji Kiusiu.
-
Ouchi Yoshioki
Ouchi Yoshioki, władca prowincji Suo, Nagato i Iwami, był jednym z najzdolniejszych dowódców wojskowych i polityków końca XV i początku XVI wieku. Syn Ouchi Masahiro, rządził ze swojej rezydencji w Yamaguchi w prowincji Suo. W 1499 roku Yoshioki udzielił schronienia szogunowi Ashikadze Yoshitane, który został wypędzony z Kioto przez Hosokawę Masamoto. Szogun Yoshizumi, protegowany Masamoto, nakazał panom z Kyushu zjednoczyć siły przeciwko Yoshiokiemu; jednak nie odważyli się tego zrobić, obawiając się potęgi człowieka, który w tym czasie kontrolował już sześć prowincji. Zebrałwszy znaczną armię, Yoshioki wyruszył ze swojej rodzinnej prowincji Suo do Kioto, aby przywrócić szoguna Yoshitane do władzy.
